Soma'da acılarla ve hukuk skandallarıyla 5 yıl geçti
Ülkemiz tarihinin en büyük işçi katliamı olan Soma Faciasının 5. yıldönümünü geride bıraktığımız ve acısını halen derinden hissettiğimiz bugünlerde, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen Soma davasında mahkemenin 11/07/2018 tarihinde verdiği kararın istinaf incelemesi neticelenmiştir. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi tarafından yapılan istinaf incelemesinde; 301 madencinin hayatını kaybettiği faciaya ilişkin Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nin 5 tutuklu sanığın 15 ila 22 yıl 6 ay arasında değişen hapis cezası ile cezalandırılmasına ilişkin kararı hukuka uygun bularak tutuklu sanık Soma Kömür İşletmeleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan hakkında “taksirle ölüme neden olma” suçundan verilen 15 yıl hapis cezasına ilişkin kararı temyiz yolu açık olmak üzere onamıştır. Onamaya ve karar kesinleşmemesine rağmen ayrıca oy çokluğu ile sanığın tahliyesine karar verilmiştir.
Yine İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi'nin söz konusu kararı ile yerel mahkemenin Soma Kömür İşletmeleri AŞ'nin sahibi Alp Gürkan hakkında verilen beraat kararı da yerinde bulunmuş, Can Gürkan ve bir kısım sanıklar hakkında TCK 53/6. maddesi uyarınca “3 yıl ruhsat sahibi ve rödavansçı olarak maden ocağı işletmekten yasaklanmalarına” ilişkin yerel mahkeme kararı ise “…yapılan işlerin ruhsatnameye bağlı olarak yürütülen bir meslek olmadığı, çalışma hürriyetlerini kısıtlayacak şekilde hüküm kurulduğu” gerekçeleriyle kaldırılmıştır.
Öncelikle belirtmek isteriz ki; Soma'da yaşanan büyük facia nedeniyle yürütülen soruşturma ve Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen davada başından sonuna kadar hukuksuz bir süreç işletilmiş, göz göre göre yaşamını yitiren 301 madencinin acılı aileleri kadar tüm toplum vicdanında da ağır yaralar açılmıştır.
Bilindiği üzere 13 Mayıs 2014 tarihinde Manisa'nın Soma ilçesinde 301 madencinin yaşamını yitirdiği ve onlarcasının yaralandığı facia sonrasında başlatılan soruşturma kapsamında kamuoyunun da tepkisi sonucunda Soma Kömür İşletmeleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdür Ramazan Doğru ile işletme müdürü Akın Çelik'in de aralarında bulunduğu 8 kişi tutuklanmış, facianın yıldönümüne iki ay kala hazırlanan ve 2 Mart 2015 tarihinde Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nce kabul edilen iddianame ile sanık Can Gürkan'ın da aralarında bulunduğu tutuklu 8 kişi hakkında, “olası kastla öldürme” suçundan 301 kez 20-25 yıl, “neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama” suçundan 162 kez 2-6 yıl hapis cezası, tutuksuz 38 kişi hakkında ise, “bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma” suçundan 2-15 yıl hapis cezası ile cezalandırılmaları talep edilmiş ve yine yargılama devam ederken Soma Kömür İşletmeleri AŞ'nin sahibi Alp Gürkan hakkında da “bilinçli taksirle ölüme sebebiyet vermek”ten 15 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılmıştı.
Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki yargılama süreci, madenci yakınları ve demokratik kitle örgütleri ile birlikte Bursa Barosu tarafından da takip edilmiş, yargılama sırasında yaşanan hukuksuzluklara da tanık olunmuştur. Dosya kapsamı ve bilirkişi raporları ile olayın basit bir kaza veya ihmal olarak kabul edilemeyeceği, sanık ve tanık anlatımları ile faciaya, işçi sağlığını hiçe sayan uygulamalar, rödevans sistemi ile denetim ve gözetim yükümlülüğünü yerine getirmeyen kamu görevlilerinin neden olduğu açıkça ortaya çıkmıştır. Tam bu aşamada Manisa Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından açılan gizli soruşturmada “sabotaj” iddiaları dile getirilmiş, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde cumhuriyet savcısı değiştirilmiş ve yine mahkemenin başkan ve kıdemli üyesi HSK tarafından tayin ile başka yere gönderilerek heyet değişikliğine gidilmiştir. Davanın yeni savcısı görevlendirildikten sona bir yıla yakın bir süre mütalaasını sunmamış, yargılama sürüncemede bırakılmıştır. Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi 11/07/2018 tarihinde bilirkişi raporlarındaki “Ocak havasının yetersiz olduğu, gaz izleme sistemlerinin bulunmadığı, yangın ve duman algılama siteminin ile yangın söndürme sistemlerinin bulunmadığı, sensörlerin kapatıldığı, acil durum planının, haberleşme sisteminin bulunmadığı, eğitim verilmediği, hava ölçüm istasyonlarının bulunmadığı, hava kapılarının olmadığı, acil çıkış yolunun bulunmadığı, aşırı üretim yapılmasına rağmen gerekli güvenlik önlemlerinin alınmadığı, işçi sağlığı ve iş güvenliğini, insan yaşamını hiçe sayan başkaca bir çok uygulamalarda bulunulduğu tespitlerine rağmen “olası kast ile öldürme” suçundan hakkında dava açılan sanık Can Gürkan'ın ve bir kısım sanıkların “taksirle ölüme neden olma” suçundan 15 yıl hapis ile cezalandırılmasına, Soma Kömür İşletmeleri AŞ'nin sahibi sanık Alp Gürkan'ın ise beraatine karar vermiştir.
Anılan hüküm taraflarca istinaf edilmesi üzerine yargılamayı gerçekleştiren İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi oy çokluğu ile bu hukuka aykırı, ayrıca toplum vicdanını kanatan karara yönelik katılan madenci ve yakınlarının istinaf başvurularını reddetmiş ve ayrıca tutuklu sanık Can Gürkan hakkında karar kesinleşmemesine rağmen hukuka aykırı bir şekilde infaz indirimi ve denetimli serbestlik hükümleri dikkate alınarak tahliye kararı verilmiştir.
Türkiye'de her gün ortalama 5 işçi hayatını kaybetmektedir. Yine Soma faciasından ders almadığımızın göstergesi olarak 8 Temmuz 2018 tarihinde kasta varan ihmaller sonucunda gerçekleşen Çorlu'daki tren kazasında 25 yurttaşımız hayatını kaybetmiş, 340 yurttaşımız ise yaralanmıştır. 13 Aralık 2018 tarihinde ise sinyalizasyon sistemi kurulmadan faaliyete alınan Ankara'da Yenimahalle Marşandiz tren istasyonunda hızlı trenin kılavuz tren ile çarpışması sonucu 3'ü makinist 9 yurttaşımız hayatını kaybetmiştir. Çorlu tren kazası ile ilgili soruşturmada 4 kişi dışındaki tüm sorumlular hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiştir.
Devletin asli görevleri arasında bulunan denetim ve gözetim yükümlülüğünü yerine getirmemesi, kamu hizmetinin ifası sırasında yapılan ihmaller, etkin soruşturma yapılmaması, sorumluların yargılanmaması ve son örneği Soma davasında olduğu gibi kamu vicdanını yaralayan hukuka açıkça aykırı kararlar maalesef yeni ölümlere, yeni facialara davetiye çıkarmaktadır.
301 madencinin hayatını kaybettiği Soma Davası yargılama süreci ve hukuk mücadelesi bitmemiştir. Bursa Barosu olarak acılı ailelerimizin yanında olmaya devam edeceğiz.
Tüm sorumlularının cezalandırılması sağlanıncaya kadar sürecin ve davanın takipçisi olmaya devam edeceğimizi, faciayı unutturmayacağımızı bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz.
Bursa Barosu Yönetim Kurulu