Demokrasi, darbelerle tesis edilemez!
Demokrasi, darbelerle tesis edilemez!
38 yıl önce bugün 12 Eylül 1980'de Kenan Evren ve komutasındaki askerler “ülkede kardeş kavgasına son verecek, kanı durduracak, huzur ve barışı tesis edecek ve demokrasiyi getireceğiz” diyerek yönetime el koymuştu. Darbe öncesinde, sıkıyönetim komutanlıkları sıfatıyla asayişi sağlaması gereken askeri yönetim, sağ-sol çatışmalarının artarak devam etmesine seyirci kalmışken, darbe sonrasında çatışmaları durdurmakla övünmekten geri durmadılar.
11 Eylül günü akan kan, ertesi gün nasıl oldu da bıçakla kesilmişçesine durabildi? Çatışmayı bitirebilecek istihbarat ve güce sahip askeri yönetim 12 Eylül'e gelinen süreçte neden bu kanlı olayların meydana gelmesine göz yumdu? Bu ve benzeri sorular asla yanıt bulamadı!
Sıkıyönetim süresince hayatlarını kaybeden ve gözaltında kaybolan yurttaşlarımızın hesabı sorulmadığı gibi onca yıla rağmen acıları da dindirilememiştir. Darbe insanlığa karşı işlenmiş bir suç olmasına ve zaman aşımına tabi olmamasına rağmen darbeciler yargılanamadı.
Darbeciler tarih önünde hesap vermeli, demokrasi adına yargılanmalıdır. Yıldönümü vesilesi ile 12 Eylül faşizmini kınıyor, ister sivil, ister askerler tarafından gerçekleştirilsin, tüm darbelere karşı olduğumuzu bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz.
Av. Gürkan ALTUN
Bursa Barosu Başkanı
Evren'in baş mimarı olduğu darbenin geride bıraktığı tablo 'resmi rakamlar' şöyle:
- Gözaltına alınanlar: 650.000
- Fişlenenler: 1.683.000
- Açılan dava sayısı: 210.000
- Sıkıyönetim mahkemelerinde yargılananlar: 230.000
- Bunlardan 141-142-163. maddelerden yargılananlar: 71.500
- Sivil mahkemelerde açılan davalar (1980-88 yıllar arası): 9,508
- Yargılanan 'örgüt üyesi': 98.404
- Hüküm giyen 'örgüt üyesi': 21.764
- Vatandaşlıktan çıkarılanlar: 14.000
- Pasaport verilmeyenler: 388.000
- Faaliyetten men edilen dernek: 23.700
- Toplam 644 cezaevindeki hükümlü-tutuklu : 52.000 (1990'da kalanlar)
- Açlık grevinde ölenler: 14
- Kaçarken vurulanlar: 16
- Çatışma'da öldürülenler: 74
- Doğal ölüm raporu verilenler: 73
- İntihar' ettiği bildirilenler: 43
- İşkence sonucu öldürülenler: 171
- Açılan işkence soruşturma veya davası: 9.962 (1982-1988 arası)
- İşkence yaptıkları suçlamasıyla yargılanan güvenlik görevlisi : 544
- 1402 Sıkıyönetim yasasına göre yapılan işlem : 18.525
- Hakkında işlem yapılan memur: 7.245
- Hakkında işlem yapılan öğretmen: 3.854
- Hakkında işlem yapılan güvenlik görevlisi: 988
- Hakkında işlem yapılan din görevlisi: 266
- Hakkında işlem yapılan öğretim görevlisi: 120
- Hakkında işlem yapılan mülki amir: 35
- Hakkında işlem yapılan hakim-savcı: 47
- Bölge dışına sürülenler: 7.233
- Görevlerine son verilenler: 4.891
- Cezaevlerindeki gazetecilerin aldığı ceza toplamı: 3.315 yıl 3 ay
- İstanbul gazetelerinin yayın yapamadığı gün sayısı: 300 gün
- Gazetecilere istenilen hapis cezası: 4.000 yıl
- Cezaevlerindeki gazeteciler: 31
- Polisçe aranan gıyabi tutuklu gazeteciler: 13
- Silahlı saldırıda öldürülen gazeteciler: 3
- Yalnızca 1989'da 16 günlük gazeteye açılan dava: 394
- Tazminat davalarının sayısı:211
- İstenilen tazminat miktarı: 12 milyar 848 milyon
- Yakılarak yok edilen gazete, dergi, kitap: 39 ton
- Yok edilmek üzere depolarda bekleyen yayın: 40 ton
- Basın özgürlüğünü kısıtlayan yasa sayısı: 151
- Yasaklanan yayın sayısı: 927
- Yasaklanan film sayısı: 927
- Haklarında idam cezası istenenler: 7.000
- Ölüm cezası verilenler: 517
- Askeri Yargıtay'ın onayladığı idam cezası: 124
- Dosyası Meclis'te bulunan idam hükümlüsü: 259
- İnfaz edilen idam cezası: 50
- İnfaz edilen sol görüşlü idam mahkumu: 18
- İnfaz edilen sağ görüşlü idam mahkumu: 8
1980 – 1985 yılları arasında...
- 22.912 kişiye 0-1 yıl ceza verildi
- 10.784 kişiye 1-5 yıl ceza verildi
- 6.186 kişiye 5-10 yıl ceza verildi
- 2.396 kişiye 10-20 yıl ceza verildi
- 939 kişiye 20 yılın üzerinde ceza verildi
- 630 kişiye müebbet hapis cezası verildi
- 420 kişiye ölüm cezası verildi